-
1 лучше
1. в знач. частицыдля подчёркивания предпочтительности какого-л. действияла/лә инде, булмаһаяҡшы, яҡшыраҡ, һәйбәтерәксегодня погода лучше, чем вчера — бөгөн көн кисәгенән яҡшыраҡ
3. кому в знач. сказ., безл.яҡшыраҡ -
2 легчать
1. несов.; разг.слабетьйомшарыу, баҫыла төшөү2. несов.; разг.кому и без доп., безл.еңеләйеү, яҡшыра төшөү -
3 подучить
1. сов.кого(бер аҙ) өйрәтеп алыу2. сов. чтовыучить лучшеяҡшыраҡ өйрәнеү, уҡыңҡырау, өйрәнә биреү (төшөү)3. сов.когоподговоритьҡотортоу -
4 предпочесть
сов. кого-что, кому-чему и с неопр.артығыраҡ күреү, ярата төшөү, яҡшыраҡ күреү, өҫтөн һанау -
5 видать
Iнесов. см. видетьглаза б мои не видали кого-чего — күрмәһәм, яҡшыраҡ булыр ине
где это видано с союзом `чтоб` или с неопр. — был ни тигән эш, булған хәл түгел был (ризаһыҙлыҡ белдергәндә әйтелә)
II1. разг. в знач. сказ., безл.күреп булыу, күренеү2. разг. в знач. вводн. сл.күрәһең, ахыры, моғайынон, видать, весёлый человек — ул, күрәһең, күңелле кеше
от земли не видать — бик бәләкәй кәүҙәле, бот буйындай
(ни) зги не видать — ҡараңғы, күҙгә төртһәң күренгеһеҙ (күренмәҫлек)
-
6 всё
I1. нареч.; разг.всё время, постоянноһаман, һәр ваҡыт, гел2. нареч.; разг.до сих порһаман, әле (лә) булһа3. нареч.; разг.только, именнотик, бары тик, фәҡәт ғына/генә4. нареч.; разг. в знач. частицыдля усиления значений других частей речиторған һайын, барған һайын, тағы ла -раҡ/-рәк5. нареч.; разг. в знач. союза; разг.однако, всё-такиләкин, әммә, барыбер, шулай ҙакак ни старается, всё не выходит — нисек кенә тырышмаһын, барыбер эше барып сыҡмай
всё ж; всё же — шулай ҙа, әммә
IIс мест. см. весь I -
7 добреть
Iнесов.становиться добрее(күңеле) йомшарыу, йомартланыу, яҡшыланыу, яҡшыраҡ булыуIIнесов.; разг.толстетьйыуанайыу, ҡалынайыу, һимереү, көрәйеү -
8 дома
1. нареч.өйҙә2. нареч.в родных местахилдә, тыуған яҡтакак дома (быть, чувствовать и т.д.) — тартынмау, иркен, өйҙәге кеүек тотоу
не все дома у кого — аҡылы етешмәй, ҡырҡҡа берәү тулмай, утыҙ туғыҙлы
-
9 излюбить
сов. кого-что; уст.күңел(гә) оҡшатыу (тартылыу), артығыраҡ (яҡшыраҡ) күреү, яратыу -
10 много
1. нареч.күп2. нареч. в знач. числ.күп3. при сравн. прил. в знач. гораздо, значительнокүпкә, күп тапҡырғамного-много — иң күбендә, күп тигәндә
ни много ни мало — күп тә түгел, әҙ ҙә түгел
байтаҡ; много воды утекло — күп(ме) ғүмер үтте, күп(ме) һыу аҡты
много соли съесть с кем — оҙаҡ ваҡыт бергә йәшәү, йыш аралашыу
-
11 можно
в знач. сказ., безл.мөмкин, ярай, булакак это можно; разве можно — былай ярамай бит инде, шулай яраймы ни инде
-
12 молодец
1. мегет, булдыҡлы егет2. м в знач. сказ.; разг.при выражении похвалыегет икәнһең, шәп икәнһеңмолодец, что сумел решить задачу первым — егет икәнһең, мәсьәләне беренсе булып эшләй алдың
3. м в знач. нареч. молодцомегеттәрсә, егеттәр кеүекмолодец к молодцу — береһенән-береһе яҡшыраҡ, бөтәһе лә һайлап алған кеүек
4. м; фольк.егет, батыр егет -
13 нельзя
1. нареч. в знач. сказ.невозможномөмкин түгел, -п булмай2. нареч. в знач. сказ.не допускаетсяярамайнельзя ли — булмаймы, мөмкин булмаҫмы, ярамаҫмы
нельзя сказать, чтобы — (тип) әйтеп булмай
-
14 один
1. числ.числобер2. числ. в знач. прил.без других, в отдельностибер үҙе, яңғыҙ3. числ. в знач. прил.только, исключительнобер, бер генә, ғына (генә), бары тик, фәҡәт4. числ. в знач. прил.тот же самый, одинаковый, целостный, единыйбер, бер үк, шул уҡ5. числ. в знач. мест.какой-л. в ряду сходных — в сочетании с предлогом из
бер, береһе6. числ. в знач. мест.какой-то, некийберәйһе, берәү, бер кеше, кемдер7. числ. в знач. сущ. м, ж и с один, одна и однобереһето один, то другой — йә береһе, йә икенсеһе
все как один — бер кеше кеүек, барыһы ла бергә, бер күңелдән, бер тауыштан
ни один — һис кем, бер кеше лә
один на один — икәүҙән-икәү, икәү генә
по одному — бер-бер артлы, берәрләп
ставить на одну доску с кем — тиң һанау (күреү), бер ҡалыпҡа һуғыу, бер дәрәжәгә (рәткә) ҡуйыу
-
15 подтянуться
1. сов.күтәрелеү, кәүҙәне күтәреү2. сов.йыйылыу, тупланыу3. сов. перен., разг.яҡшыраҡ эшләй башлау, тырыша башлау4. сов. разг.о животе, губах и т.п.ыҡсымланыу, турайыу, тартылыу -
16 почище
нареч.; разг.таҙараҡ, яҡшыраҡ, артығыраҡ -
17 почувствовать
сов. см. чувствовать -
18 предпочтительность
жяҡшыраҡ күрелеү, артығыраҡ (уңайлыраҡ) булыу -
19 улучшиться
сов.яҡшырыу, һәйбәтләнеү, яҡшыра (һәйбәтләнә) төшөү -
20 хорошеть
несов.матурланыу, күркәмләнеү; һылыуланыу; һәйбәтләнеү, төҙөкләнеү, яҡшыра барыу
См. также в других словарях:
шырағдан — зат. Шырақ орнатылатын тұғыр. зат. Өлген адамның басына жағып қоятын жарық … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
шырақ — зат. Бөлмені жарық етіп тұратын шырағдан, шам (май шам) … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
шырақшы — зат. Мешітте, мазарда шырағдан жағып отыратын адам … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
шыра — 1 (Түрікм.: Красн., Ашх., Таш., Мары) керосинмен жанатын шам. Ш ы р а н ы ң шүйшісін (қ.) шағып алма (Түрікм., Мары). Майы таусылып, ш ы р а жағылмай қалды үйге (Түрікм., Таш.). [Түрікменше чыра (Туркм. рус. сл., 1940); қарақ. шыра (Карак. рус.… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
шырағдан — (Жамб.: Шу, Мер., Сар., Жуа.; Жезқ., Ағад.; Қарақ.; Павл., Леб.) май шам, шілтерсіз май шам, шырақ. Ш ы р а ғ д а нд ы жақпаса, қараңғы боп кетті (Жамб., Шу) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
шырағия — (Орал, Жән.) шырағым, қарағым. Бетім ау, мына Шоқай шатысайын деген бе, ш ы р а ғ и я а у (Қ. Қар., Алт. ізд., 296) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
шырағымда — ет. Қ а р а ғ ы м шырағым деп айту, айналып толғану. – Қарағымдадық, ш ы р а ғ ы м д а д ы қ, қойдың ба?! Ақылмен бітпеген істің аяғы, міне, өстіп өкінішпен бітеді (Ж.Ахмади, Айтұмар, 93) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
шыра шөлмек — (Түрікм.: Красн., Небид.) жермай шамның шынысы, мойны. Ш ыр а ш ө л м е к сынып қалып, кешеден бері жалпылдақ шаммен отырмыз (Түрікм., Небид.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
шырақ — (Рес.: Сарат., Астр.) жарым. Ол ш ы р а қ қой өзі! (Рес., Сарат.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
шырақ болу — (Қ орда: Қарм., Жал., Сыр., Арал) көңілдегідей болу, ойлаған жерден шығу, сәті түсу. Бұл жұмыс ш ы р а қ б о лғ а л ы тұр екен Қ орда., Қарм.). Жылдағыға қарағанда бұлар биыл ш ы р а қ б о л д ы Қ орда., Арал) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
шыра — … Әуелде жаңа ғана түтіндене лапылдаған жалыны күрт азайған, дірілдей өлімсіреген ш ы р а жарығынан көз айыра алмады (М.Мағауин, Аласапыран, 2, 142) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі